Karanlık Senaryolara Karşı Halkın Yolu

Halktan Yana bir CHP ile Modern Türkiye’nin Kurucu Gücüne Dönüş

Türkiye’nin otoriterleşmeden çıkışı, toplumsal kutuplaşmayı aşarak yeniden demokratik hukuk devleti rotasına oturması ve bölgesel kaostan uzak, barışçıl ve çağdaş bir cumhuriyet olarak kurumsal istikrarını sağlaması şu şekilde mümkündür:

Baykalizm ya da Kemal Kılıçdaroğlu tipi edilgen ve sistemin arzu ettiği "sistem içi muhalefet" anlayışından sıyrılmış, kurucu genlerini hatırlamış ve halkın çıkarlarını merkeze alan bir Cumhuriyet Halk Partisi (CHP) ile mümkün olabilir.

Bu dönüşüm, ancak, partinin Atatürk ilke ve devrimlerini 21. yüzyıl dünyasının şartlarıyla uyumlu bir biçimde geliştirerek, tam bağımsız, laik, demokratik, adaletli, hukukun evrensel değerleri ile örtüşen halkçı ve barışçı bir gelecek hikayesi kurmasıyla mümkündür.

Diğer tüm siyasi aktörlerin - ister Saray, ister Sayın Bahçeli, ister terör başı Öcalan ya da Batı-yanlısı ya da Arap merkezli dış güçlerin - kendi iktidar modellerini dayattığı bir tabloda, halk desteği erir ve ülke kaosa teslim olur. Bu kanaate nereden mi vardım?

Gelin verileri okuyalım:

2024 yerel seçimlerinde CHP, 35 il belediyesi kazanarak büyük bir başarı elde etti. Oy oranı %37,8’e ulaştı, AKP ise %35,5’te kaldı. CHP’nin kazandığı büyükşehirler, Türkiye ekonomisinin %80’ini, nüfusun ise %64‘ünü kapsıyor.

Ekonomik alanda, seçimlerin hemen ardından piyasalarda pozitif hareketlilik gözlendi (Financial Times, Bloomberg). Diğer taraftan, merkez bankasının para politikası kararlarında çıkan çelişkiler ve yüksek faiz baskısı, siyasi istikrarsızlığın ekonomik yansımaları olarak yorumlandı.

Ekonomik veriler daha detaylandırılarak bu bölüm çeşitlendirilebilir ancak yazı uzar. Biz Siyaset Bilimleri Teorilerinden ilerleyelim:

Demokrasi teorileri çerçevesinde, ana muhalefet partisinin sistemdeki yeri yalnızca iktidarı denetlemek değil, aynı zamanda demokratik rejimin sürekliliğini sağlayan yapısal alternatifi temsil etmektir.

Juan Linz ve Alfred Stepan'a göre: bir rejimin demokratik sayılabilmesi için “otorite merkezlerinin sadece seçilmiş kurumlar değil, alternatif siyasal seçeneklerin varlığıyla da meşrulaşması gerektiğini” belirtir. Bu bağlamda CHP, güçlü örgütsel kapasitesi, kurumsal geçmişi ve yenilenen siyasal söylemiyle, Türkiye'nin demokratik geleceği için “sistem içi muhalefet”in ötesine geçerek bir “demokratik siyaset kurucu aktör” işlevi üstlenmektedir.

Ayrıca, Gramsci’nin “karşı hegemonya” kavramı ışığında: CHP’nin yerel yönetimlerde edindiği kurumsal güç ve halkla kurduğu doğrudan temas, iktidarın medya-yargı eksenli hegemonya kurma girişimine karşı alternatif bir toplumsal meşruiyet alanı yaratmaktadır. Sivil toplumla yakın ilişkiler, kadın ve genç seçmen gruplarıyla kurulan bağlar, CHP’yi yalnızca bir eleştiri odağı değil, aktif dönüşüm üretici bir özne haline getirmektedir.

Robert Dahl’ın “poliarchy” (çoğulcu demokrasi) yaklaşımına göre: demokrasinin varlığı için örgütlü muhalefet, kamuya açık eleştiri imkânı ve alternatif siyasi iktidar talepleri gereklidir. CHP, bu üç öğeyi bir araya getirerek otoriterleşmeye karşı demokratik direnç noktası oluşturmaktadır.

Philippe Schmitter ve Terry Lynn Karl’ın tanımıyla:

"demokratikleşme süreci ancak kurumların değil, davranışların da dönüşümüyle mümkündür.” CHP’nin "DEĞİŞİM" hedefi ile yola çıkarak, yalnızca parti olarak değil, bir siyasal kültür taşıyıcısı olarak yeni temsil biçimleri üretmesi bu bağlamda değerlidir.

Ernesto Laclau’nun:

“popüler özne” teorisine göre ise, siyasi gelişim, halkın farklı kesimlerinin ortak duygusal, tarihsel ve simgesel bağlar kurmasıyla oluşur. CHP, bu çokluk içinde bir birlik inşa etme potansiyelini taşıyarak Türkiye’deki hegemonik dönüşüm için güçlü bir adaydır.

Gelelim son bir aydaki ara verilere ve Öznellik çıkarımına

VERİLER

SONAR ve Di-En Research gibi şirketlerin Haziran 2025 anketlerine göre CHP %36–38 bandında oy oranına sahipken, AKP %28–30 bandında kalmıştır. Özellikle kadın, genç ve kentli seçmenlerde CHP’nin birinci parti olduğu görülmektedir. Bu, partinin kapsayıcılığını ve yeni toplumsal tabanları çekme becerisini gösterir.

Peki tezimin Uluslararası Bağlamı var mı?

CHP'nin, Özgür Özel'in genel başkanlığa gelişiyle, Sosyalist Enternasyonal ile kurduğu ilişkiler ve Avrupa sosyal demokrat çevreleriyle temasları sayesinde, Türkiye’nin Batı dünyasındaki algısını da değiştirmektedir. Uluslararası raporlarda, CHP’nin demokratik restorasyon potansiyeli vurgulanmakta, Freedom House ve BTI gibi kurumlar tarafından “barışçı, kurumsal muhalefet” tanımıyla desteklenmektedir. Bu, Türkiye’nin çok kimlikli, kaotik bir yapıya sürüklenmesini engelleyip, özüne uygun çağdaş bir cumhuriyet olarak yeniden konumlanmasını sağlar.

İlginç olan Avrupa'da artan olumlu muhalefet imajına denk gelen, Haziran 2025 sonunda ABD Dışişleri Bakanlığı, Türkiye’ye yönelik seyahat uyarı listesini güncelleyerek, vatandaşlarını özellikle Adana, Adıyaman, Mardin, Şırnak, Diyarbakır, Van, Hakkari ve Gaziantep gibi şehirlerden uzak durmaları konusunda uyarmıştır. Bu şehirlerin bazılarında siyasi gerginliklerin, bazılarında ise güvenlik tehditlerinin arttığı gerekçesiyle yapılan bu uyarı, ABD Dışişleri'nin resmi web sitesinde yayımlanmıştır (travel.state.gov, 28 Haziran 2025).

Dikkat çekici olan, bu açıklamadan yalnızca bir hafta sonra, 5 Temmuz 2025 tarihinde, bu listede yer alan şehirlerden ikisi,—Adana, Adıyaman —CHP’li belediyelere yönelik eş zamanlı gözaltı ve tutuklama operasyonlarına sahne olmuştur.

Dünyada, söz konusu illerde yapılan operasyonlar, görevdeki CHP’li yerel yönetimlerin kriminalize edilmesine yönelik politik bir hamle olarak değerlendirilmiş, uluslararası basında “politik baskı” ve “yerel muhalefeti sindirme girişimi” olarak yorumlanmıştır (Reuters, 6 Temmuz 2025).

Bu durum, yerel siyasetin kriminalize edilmesinin sadece iç politikada değil, dış ilişkiler bağlamında da yankı uyandırdığını göstermektedir. Yerel yönetimler üzerinden yürütülen yargı operasyonları, Türkiye’nin uluslararası imajını etkileyen yapısal sorunların da bir yansıması haline gelmiştir.

Sonuç

Türkiye’nin otoriterleşmeden çıkışı, toplumsal bölünmeleri aşması ve kurucu laik, demokratik cumhuriyet ideallerine çağın gereklilikleriyle yeniden bağlanması, güçlü bir CHP’nin varlığıyla mümkündür. Ancak bu CHP, yalnızca seçim kazanan değil; halkla aynı frekansta düşünen, kliklerden uzak, halka yakın, toplumsal barışı içselleştiren, sosyal adaleti kurumsallaştıran ve tam bağımsızlık fikrini yeniden siyasal sistemin temeline yerleştiren bir CHP olmalıdır.

Özgür Özel liderliğinde yükselen yeni anlayış, parti içinde demokrasi, toplumla diyalog ve uluslararası vizyonla birleşerek Türkiye’yi yalnızca bugünün krizlerinden değil, geleceğin bölgesel ve küresel türbülanslarından da koruyabilecek potansiyele sahiptir.

Bu bağlamda CHP, yalnızca muhalefetin değil, yeniden güçlendirilecek laik, demokratik, sosyal, hukuk bir rejim olan cumhuriyetin temel taşıdır. Kurucu ve çağdaş, halkçı değerlerle inşa edilen bir CHP, Türkiye’yi sadece demokrasiye değil; sosyal barışa, ekonomik dengeye ve bölgesel liderliğe taşıyabilecek yegâne siyasal aktördür.

Kısacası, güçlü bir CHP demek, yalnızca iktidar alternatifi değil; Türkiye’nin iç barışa, dış itibara ve evrensel değerlere dayalı yeni bir yüzyıla geçişinin anahtarıdır.

Kaynakça

Bertelsmann Stiftung. (2024). BTI 2024 Country Report — Turkey. BTI Project. https://bti-project.org/en/reports/country-report/TUR

Carnegie Europe. (2025). Turkey’s Electoral Map Explained: Actors, Dynamics and Future Prospects. Carnegie Endowment for International Peace. https://carnegieeurope.eu/commentary/92210

Esen, B., & Gümüşcü, Ş. (2024). Turkey’s Opposition at a Crossroads: New Tools, Old Challenges. Journal of Democracy, 35(2), 45–59.

Freedom House. (2025). Freedom in the World 2025 – Turkey Country Report. https://freedomhouse.org/country/turkey/freedom-world/2025

KA.DER. (2024). Yerel Seçimlerde Kadının Temsili Raporu. Kadın Adayları Destekleme Derneği. https://ka-der.org.tr

MetroPOLL. (2025). Türkiye’nin Nabzı Araştırmaları – Nisan & Mayıs Raporları. MetroPOLL Stratejik ve Sosyal Araştırmalar Merkezi.

Pew Research Center. (2024). Turks Lean Negative on Erdoğan, Give National Government Mixed Ratings. https://www.pewresearch.org/global/2024/10/16/turks-lean-negative-on-erdogan-give-national-government-mixed-ratings

Reuters. (2025, May 6). Turkish Support Firms Jailed Mayor: Imamoglu vs Erdogan – Polls Show. https://www.reuters.com/world/middle-east/turkish-support-firms-jailed-mayor-imamoglu-vs-erdogan-polls-show-2025-05-06

SONAR Araştırma. (2025). Gündem Anketleri – Mart–Haziran Arası Siyasi Eğilimler.

Di-En Research. (2025, Haziran). Türkiye Gündem Siyasi Eğilim Araştırması. P.A. Turkey.

Financial Times. (2025, May). Imamoglu’s Arrest Shakes Turkish Markets and Sparks Nationwide Campaign. https://www.ft.com/content/6c7b98c4-9a4e-45c1-b3d7-59469aec386e