Yeni Güvenlik Doktriniyle Yükselen Birleşik Krallık: İran’dan Sonra Sırada Pakistan mı, Türkiye Nerede Duruyor?

Savaş Sonrası Dünya, Tekrar Kodlanıyor

2025 Stratejik Savunma Değerlendirmesi (SDR) ile Birleşik Krallık, Soğuk Savaş sonrası en iddialı savunma reformunu yürürlüğe koydu. Bu reform yalnızca askeri kabiliyetleri değil, toplumu da içine alan geniş ölçekli bir zihniyet değişimini temsil ediyor.

Ancak bu dönüşüm yalnızca bir ülkenin iç güvenlik arayışı olarak değil, uluslararası bir yeniden kodlama sürecinin parçası olarak görülmeli. İran-İsrail savaşı bu bağlamda sadece iki ülke arasında değil; İngiltere'nin başını çektiği yeni güvenlik mimarisinin pratik laboratuvarı olma niteliği taşıyor.

Sevr Hatırlatması: Suriye ve Türkiye'nin Rolü

Birleşik Krallık’ın yeni güvenlik doktrini açıklanırken gözden kaçmaması gereken bir alan da Suriye hattıdır.

Tarihsel Derinlik

Suriye, İngiltere’nin I. Dünya Savaşı sonrası Ortadoğu’da kurduğu düzenin merkezindeydi. Sevr Antlaşması (1920), yalnızca Osmanlı’nın değil, bölgenin tüm haritasını değiştirmeye yönelikti. Fransa ile birlikte çizilen sınırlar, bugünkü Suriye’nin, Irak’ın ve Filistin’in temelini attı.

Görünürde ABD ve İsrail öne çıkıyor gibi görünse de, İngiltere’nin Sevr sonrası mühendislik pratiği, bugün çok daha sofistike yöntemlerle yeniden devreye giriyor: askeri eğitimler, STK destekli “yumuşak güç” projeleri, dijital istihbarat ve göç politikaları.

Suriye Hattında Yeni Satranç: İran Savaşı mı, Türkiye Tuzağı mı?

• Suriye, şu anda İsrail-İran çatışmasının dolaylı cephesi. Golan hattı, Dera ve Deyrizor bölgeleri bu çatışmaların gölgesinde sürekli hareketli.

• ABD, İran Devrim Muhafızları ve Şii milisleri hedef alırken; İngiltere daha az görünür ama etkili bir şekilde Suriye’nin kuzeyinde, özellikle istihbarat ve lojistik alanlarda rol oynuyor.

  
  

Türkiye Nereye Oturuyor?

• Türkiye, bu hatta tampon değil, hedef yapılmak istenen kontrollü bir geçiş ülkesine dönüştürülmeye çalışılıyor.

• Mülteci politikası üzerinden yapılan baskı, PKK/YPG üzerinden sürdürülen vekil savaşlar ve ekonomik bağımlılık bu sürecin ayakları.

Yeni Harita Deneyimi: Türkiye ve Pakistan Arasında Seçim Yapılıyor

İran rejiminin zayıflatılması sonrası Batı’nın yeni jeopolitik tasarımına göre:

• Pakistan, Çin ile olan yakınlığı, nükleer gücü ve iç istikrarsızlık potansiyeliyle “yeni zorluk”.

• Türkiye ise, ekonomik kırılganlığı, nükleer bir güce sahip olmayışı, jeopolitik pozisyonu, Atatürk Milliyetçiliğinin yükselişte olması, ve Batı ile arasındaki ‘stratejik mesafe’ nedeniyle “izlenen ama henüz hedefe konmayan oyuncu”.

Ancak unutulmamalı: Türkiye de BOP haritalarında kilit geçiş ülkesi. Yeni stratejilerde “rejim değiştirme” değil, rejim yönlendirme esaslı bir strateji izleniyor olabilir. Dolayısıyla Türkiyedeki mevcut iktidarın zayıflayarak ama her koşulda iktidarda kalması sağlanarak desteklenmesi kuvvetle muhtemeldir.

İngiltere’nin Sessiz Gücü: Eğitim, Yasa, Kültür Alanlarından Girişimler

2025 stratejisi, yalnızca silahlı güç değil, toplumun tamamını seferber etme iddiasında:

• Okullarda askeri eğitimin artırılması.

• Savunma sanayisinde sivil iş gücünün yoğunlaştırılması.

• Kamuoyunun “tehditlere duyarlı” bireyler haline getirilmesi.

Bu, aslında 21. yüzyıl Sevr’i olarak okunabilir: Topraklara değil, zihniyetlere çizilen harita.

Yeni Dünya Düzeni, Sessiz Ama Derin Gidiyor

• İran-İsrail savaşı, sadece bir bölgesel hesaplaşma değil; yeni güvenlik mimarisinin stres testi.

• İngiltere’nin militarizme geçişi, Batı’da süregelen istikrarsızlıklar karşısında bir “güç gösterisi”.

• Suriye hattı ve Türkiye'nin pozisyonu, bu yeni düzenin hem laboratuvarı hem de potansiyel kurbanı olabilir.

• Pakistan ise bu oyunun bir sonraki tahtası. Bu sefer belki Sykes-Picot haritalarına değil, dijital askeri senaryolara bakmak gerek.

Kaynakça:

• UK SDR 2025 Strategic Review Document

• Chatham House – UK and Global Security Architecture

• SIPRI, Military Balance 2024

• Brookings: "Pakistan, China and the Future of Strategic Competition"

• RUSI: "Cyber Defence & the AI Age"

• Tarihsel Referans: Sevr Antlaşması, 1920 Arşiv Belgeleri